Stress en het brein: 3 inzichten van Steven Laureys
Stress, stressmanagement en mentaal welzijn blijven hot topics op de werkvloer. Neuroloog Steven Laureys legt uit hoe ons brein met stress omgaat, wanneer we optimaal presteren en wat de effecten van slaap op onze hersenen zijn. Hieronder vind je alvast drie opmerkelijke inzichten.
Enkele highlights uit ons gesprek
#1 De grootste remedie tegen stress begint bij de kleinste zaken
Onder het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ is Steven van mening dat we meer op preventie moeten inzetten om onze stressniveaus onder controle te houden. Het is voor iedereen anders, maar vaak komt het volgens hem neer op gezond verstand. Hij geeft enkele nuttige tips mee.
‘Een gezonde levensstijl kunnen we met dagdagelijkse dingen stimuleren. Zo zijn bijvoorbeeld slaap, sociale connecties, gezond eten en de werkomgeving uitermate belangrijk. Ook lichaamsbeweging is zeker van tel. Doe daarin wat je kan, kleine beetjes maken een groot verschil. Neem bijvoorbeeld de trap in de plaats van steeds de lift of ga om de zoveel tijd eens rechtstaan bij een zittend beroep. Vermijd fastfood zo veel mogelijk en tracht een gezond mediterraan dieet te volgen, met voldoende groenten, fruit en noten.’
“Een gezonde levensstijl kunnen we met dagdagelijkse dingen stimuleren. Zo zijn bijvoorbeeld slaap, sociale connecties, gezond eten en de werkomgeving uitermate belangrijk.”
Ook je leefomgeving en -ruimte is volgens Steven van belang. Studies van zijn team hebben aangetoond dat bijvoorbeeld een simpele plant of zicht op een stukje groen al een positieve invloed op je welzijn uitoefent. Uiteindelijk blijven we mensen die nood hebben aan verbinding met de natuur.
#2 Slaap als belangrijkste tool voor ons mentaal welzijn, lichaam en geest
Steven stelt dat de relatie tussen slaap en stress niet te onderschatten is. Er zijn veel factoren die een invloed hebben op ons mentaal welzijn, maar slaap is misschien wel de belangrijkste pijler. ‘Het is belangrijk voor onze neuroplasticiteit, emotionele stabiliteit en ons immuunsysteem. Weinig of slecht slapen maakt ons prikkelbaarder, minder stabiel en verhoogt ook de kans op hersen- en immuunziektes.‘
“ Er zijn veel factoren die een invloed hebben op ons mentaal welzijn, maar slaap is misschien wel de belangrijkste pijler.”
Ons brein verbruikt ontzettend veel energie, legt hij uit. Door te slapen creëren we momenten van rust om te herstellen en opnieuw energie te krijgen. Zo verduidelijkte zijn onderzoek hoe belangrijk slaap is om dingen die we doorheen de dag meemaken op te slaan en te verwerken.
‘Wat we overdag leren wordt ‘s nachts geconsolideerd. Er bestaat een hele duidelijke link tussen slaap en geheugen. Dit toonden we aan door mensen een soort escape room te laten spelen. Tijdens de slaap zagen we de geactiveerde hersendelen van tijdens het spel terug oplichten. Degenen waarvan de hersenen het meest reactiveerden, scoorden de dag erna ook het best op de testen', besluit hij.
Dat goed slapen weldegelijk goud waard is voor lichaam en geest, staaft hij met een voorbeeld uit zijn eigen leefwereld: ‘Vaak komen er mensen met bijvoorbeeld chronische pijn, artrose of rusteloze benen langs. Bij het voorschrijven van behandelingen zien we dat patiënten beter gaan slapen, wat ook leidt tot betere biologische parameters in het verouderingsproces en in hersenscans.’
Hoe kunnen we onze slaappatronen verbeteren? Daarvoor geeft Laureys nog enkele praktische tips mee: ‘een warme douche kan wonderen verrichten. Door de dalende lichaamstemperatuur na een warme douche geven je hersenen je lichaam het signaal dat het mag rusten. Ook kruidenthee kan hierbij helpen. Voorts is het zeker zaak om schermen en koffie te vermijden en meer te sporten of te mediteren,’ vertelt Steven.
#3 Het herkennen van stresssignalen is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen werknemer en organisatie
Ook bij dit thema is het volgens Steven zaak om te zoeken naar het juiste evenwicht. Volgens hem legden we historisch te veel de verantwoordelijkheid bij de werknemer. 'Er heerste vroeger ook nog heel wat stigma rond mentale problemen, wat het nog moeilijker maakte.' Anderzijds vertelt hij dat het niet de rol van het bedrijf is om te beïnvloeden wat mensen in hun privésfeer doen.
Wat kan een organisatie betekenen voor een werknemer, ook buiten het werk? Daar heeft hij een pasklaar antwoord op: ‘men moet besluiten wat de precieze rol van de werkgever in de werknemer zijn leven is. Er moet goed nagedacht worden over de planning van het werk. Qua tijdsindeling, maar zeker ook qua ruimtes en het hele organigram van de organisatie. ‘
“Men moet besluiten wat de precieze rol van de werkgever in de werknemer zijn leven is. Er moet goed nagedacht worden over de planning van het werk.”
‘Dat is een heel domein van expertise op zich. Opnieuw zijn het studies die aantonen dat die zaken helpen tegen burn-out, absenteïsme en presenteïsme. Hoe kunnen bedrijven mensen aantrekken en ook behouden? Het is de bedoeling dat aangeleerde kennis aanwezig blijft en het uiteindelijk voordelig is voor alle partners. Het is zaak om daarin te investeren, ik denk dat dat ook gebeurt en het is ook meer dan ooit nodig,’ aldus Steven Laureys.
Conclusie? We moeten eerst leren stappen voordat we kunnen lopen, en dat is bij omgaan met stressfactoren niet anders. Het begint bij de kleine dingen en daarbij mogen we de impact van een goede nachtrust absoluut niet onderschatten. Bij het onder controle houden van negatieve stress moeten werknemer en werkgever hand in hand aan elkaars zijde staan.
Steven Laureys deelde nog heel wat andere interessante, nuttige en leerrijke info met ons. De volledige video bekijken of beluisteren? Medewerkers van organisaties met toegang tot ons digitaal platform My Health partner kunnen het interview in zijn geheel bekijken!
